Zjawisko stalkingu powstało końcem XX wieku. Początkowo kojarzone było wyłącznie z osobami znanymi, głównie ze świata mediów, które często spotykały się z nachalnością fanów. Z czasem jednak wśród ofiar prześladowców znalazły się również osoby prywatne. Stalking kwalifikowany jest jako wskazane w Kodeksie karnym przestępstwo polegające na długotrwałym i uporczywym nękaniu.
Stalking może pojawić się niemal wszędzie. Już nie tylko w środowisku artystów i celebrytów, którzy często występują w mediach, co w znacznym stopniu przekłada się na ich prywatność. Stalking spotykany jest również w na gruncie życia prywatnego, pracy zawodowej, a nawet w Internecie. Problem zjawiska ujmuje kodeks karny, w którym tego typu zachowanie wobec drugiej osoby uznano za przestępstwo.
Uporczywe nękanie
Stalking to forma przemocy, początkowo psychicznej, która z czasem może przerodzić się w formę fizyczną, nawet zagrażającą zdrowiu i życiu ofiary. Polega na zamierzonym i długotrwałym nękaniu, w wyniku którego ofiara obawia się o swoje bezpieczeństwo. Aby mówić o stalkingu, działania prześladowcy muszą wpływać na stan psychiczny ofiary. Natomiast doświadczane przez nią permanentne poczucie zagrożenia musi być w pełni uzasadnione.
Postawa prześladowcy
Prześladowca zazwyczaj nagabuje ofiarę, zaczepia ją, narzuca się jej, a nawet grozi. Charakterystyczne dla jego zachowania są częste głuche telefony, wiadomości wysyłane sms-em lub drogą elektroniczną, które zawierają wzbudzające niepokój treści lub pozostają puste. Może on śledzić swoją ofiarę, a nawet fotografować lub nagrywać bez jej zgody i wiedzy. Działanie prześladowcy sprowadza się do silnego ingerowania w życie ofiary i naruszenia jej prywatności. Stalker może się ujawnić, ale równie dobrze może pozostawać całkowicie anonimowym.
Sytuacja ofiary
Osoba doświadczająca stalkingu czuje się osadzona przez prześladowcę i żyje w poczuciu ciągłego zagrożenia. Stopniowo zaczyna też obawiać się o swoje bezpieczeństwo, a nawet życie. Zdarza się, że bliscy nie dostrzegają lub nie rozumieją odczuć ofiary stalkera. Niestety sprawcy będący osobami z otoczenia, w znajomym środowisku umiejętnie kreują się na dobrego przyjaciela, podczas gdy w rzeczywistości dopuszczają się nękania. Działania stalkera mogą wywołać u ofiary wyraźne pogorszenie stanu psychicznego, mogą też bardzo negatywnie wpłynąć ja jej codzienne życie prywatne i zawodowe.
W świetle prawa
W przypadku stalkingu istotna jest powtarzalność czynów, składających się na ciąg określonych negatywnych zachowań. Świadczy też o nim przekraczanie granic w próbie nawiązania kontaktu, w rezultacie czego dochodzi do naruszenia prywatności. Wobec stalkera należy zachować zdecydowaną postawę. Najważniejsze to wyrazić żądanie zaprzestania działań, unikać kontaktu, niczego nie przyjmować. Jeśli mimo tego osoba nękająca nie zmieni postawy, należy niezwłocznie powiadomić o tym fakcie policję. Bardzo ważne jest posiadanie dowodów świadczących o przestępstwie – bilingów, wiadomości itp. W świetle art. 190&1 i 191 kodeksu karnego stalking podlega pod nękanie i jest czynem karalnym. Osoba dopuszczająca się tego rodzaju działań podlega karze pozbawienia wolności do 3 lat. Ponadto ofiara może domagać się wydania zakazu kontaktu i zbliżania, a także zadośćuczynienia za poniesione straty.
